AKVARYUM BİTKİLERİ
Genel bakım
Akvaryum havalandırmasının ve ışık seviyesinin yeterli olması ve ısının sabitlenmesi en önemli maddelerdir. Ayrıca akvaryumdaki hastalıklara karşı yapılacak ilaçlama da bitkiler için tehlikeli olabilir zira bazı ilaçlar bitkiye zarar verebilir bunun için en uygunu küçük bir karantina akvaryumunun hazırlanması ve hasta balıkların bu akvaryumuna tahliyesidir.Karantina akvaryumunda tedavi yapıldıktan sonra filitre, kepçe vb. araçların dezenfekte edilmesi gerektiğini de unutmayın.
Bitkilerin çürüyüp kopmaları, akvaryumda büyük bir kirliliğe yol açtığı için vakum ve benzeri aletler ile tabanın temizlenmesi de gerekmektedir.
Genel olarak bitki yetiştirmek oldukça zahmetli bir iştir ki akvaryuma ilk getirdiğinde sağlıklı olan bitkiler bir süre sonra solmaya başlayabilir bu yüzden akvaryum dengesi bitkiler için uygun hale getirildikten sonra bitkilerin dikilmesidir.
Diğer bitkilerin havasız kalmasını engellemek için ölü yaprakları kesin ve fazla uzayanlarıda budayın. Bitkilerin gelişimlerine yardımcı olmak amacı ile piyasada satılan bir çok güçlendirici bulabilirsiniz. Eğer yapabiliyorsanız akvaryum kurulumundan önce kumla beraber gübre tabletleri eklemeyi unutmayın.
Bitkilerin çoğaltılması
Kök filizler, Saz gibi bazı bitkiler akvaryum zemininin üzerine kök filizleri çıkarırken kılıç gibi diğer türlerinde kök filizleri zemin boyunca uzanır. Her kökün ucunda yeni filiz ve bitki büyür.
Üst kısımlar, Bitkilerin çoğu üst kesimlerden çoğaltılırlar bu sapın büyüyen bölümünün köklenmesi yolyla yapılır.Bu parçalar, 30 cm. uzunluğundaki bölümünün kesilmesi ile sağlanır.
Köksap ve yumrukökler, Bir çok su bitkisinin depo organı olarak kullandığı ve köksap adını alan kökleri vardır. Bunların toprak altındaki saplarından çıkan kökleri bulunur, yüzeylerindeki küçük pul ve tomurcuklardan tanınabilir. Bu köksapların her biri kök vererek yeni bir bitki oluşturacak kalın dilimlere kesilebilir. Yumrukök ise, bir başka depolama organıdır ama sadece büyüme noktası olduğu için farklı ğarçalara bölünerek çoğaltılması imkansızdır.
Beklenmedik filizler, Ana bitkinin çeşitli yerlerinden büyüyen filizler görülebilir. Bunlar zamanla bitkiden ayrılıp yüzeye çıkarlar bu esnada tekrar dikilmemeleri için hiçbir sebeb yoktur.
Bitki seçimi ve dikilmesi
Farklı bitkiler farklı su tiplerini severler. Bu bitkiler için en önemli unsurdur.Bitki alınmadan önce dikkatlice incelenmeli ve rengi canlı olanlar sap ve yapraklarında hasar olmayanlar tercih edilmelidir.
Sararmış ve canlılığını yitirmekte olan yaprak koparıp atın hem bu sayede akvaryumunuzda gereksiz kirliliği önlemiş olursunuz. Bitkileri kaya yada oduna kaynaştırabilirsiniz bunun için bitkinin kökünü odun yada kayanın üzerine ip ile bağlamaktır tabii bunu yaparken ipin köklere zarar vermemesine dikkat edin. Belli bir süre sonra kökler odun yada kayaya tutunacak ve ipe gerek kalmayacaktır bu sayede çok güzel bir görüntü elde edeceksiniz. Arka planı motoru,ısıtıcıyı vs.. saklamak için arka kısıma gür ve uzun bitkileri dikmeyi tercih edin önlere doğru tabana daha yakın ve estetik bitkileri koyun böylece görüntü daha güzel olacak ve ürkek balıklar yada yavrular için bir sığınma ortamı oluşacaktır.
Zemin kimyasal olarak sabit olmalıdır. ince çakıllar yada kum büyük çakıllardan çok daha yararlıdır.Ayrıca çakıl dokusunu farklılaştırmak için pişmiş kil parçaları katılabilir, bunlar yararlı elementler içerir. Yeni dikilmiş bitkilerin köklerinin zarar görmemesi için etrafı çakıllarla kaplanabilir.
Son olarak piyasada bulabileceğiniz ve bitkiler için yararlı elementler içeren çeşitli gübreler, tabletler yada ilaçlar bulunmaktadır.
Bitkilerin gereksinimleri
Karadaki benzerleri gibi su bitkilerinin de nitrojen, fosfor ve potasyum gibi gereksinimleri vardır. Bunların çoğunu sudan alırlar, yine de bazı bitkiler sadece kökleri sayesinde beslenirler.
Bitkiler fotosenteze yardımcı olan yeşil pigment krolofili üretmek için demire ihtiyaç duyarlar. Bakır ve çinko gibi diğer elementler ise pek çok önemli metobolik süreçte vazgeçilmez bir rol oynar.
Karbondioksit, Fotosentezin yakıtı olan karbondioksit bitkilerin büyümesini sağlar. Kabondioksit dozaj sisteminin amacı, karbondioksiti 5-12 mg/lt. seviyesinde tutmaktır.(daha yüksek seviyelerde balıkların böbrekleri olumsuz bir şekilde etkilenir)
Işık, Her 4,55 lt. ye 3-5 watt hızlı bir büyüme sağlar 12-16 saatlik bir ışıklandırma büyümeyi hızlandırsada 10 saatlik ışıklandırma tavsiye edilen bir süredir ki bazı bitkilerde düşük seviyede ışıklandırma isterler anubias türü piyasada bulubileceğiniz az ışık seven bir bitki türüdür.
Bitki ve filitreleme, Filitre sistemi akvaryumu temizlemenin yanında fotosentezede yardımcı olur.
Isı, Isıda bitkiler için önemli unsurlardan biridir trpikal bölgelerde yetişen bitkiler için ortalama sıcaklık seviyesi 24 derecedir.
Balık seçimi
Bazı balık türleri aşırı saldırgan ya da çekingen olmaları veya çok özel akvaryum koşulları gerektirmeleri nedenleriyle ancak hemcinsleriyle bir arada tutulabilirler.
Birçok balık türü de diğer uyumlu türlerle birlikte rahatlıkla bir akvaryumu paylaşabilirler. Çeşitli balık ve bitki türlerinin bir arada tutulduğu bu tip akvaryumlara karma akvaryumlar denir. Çeşit ve renk zenginliğiyle çoğuna tek tür akvaryumlarından daha cazip gelen karma akvaryumlarda uyumu sağlayabilmek için bir araya koyacağınız bitki ve balık türlerini bilinçli seçmeniz çok önemlidir.
Balık seçiminde dikkat edilmesi gerekenler noktalar:
Akvaryumun büyüklüğü
Akvaryumunuz, alacağınız balığın büyüyüp de son boyuna geldiğinde yer ihtiyacını karşılayacak kadar geniş olmalıdır. Akvaryumunuza kaldırabileceğinden fazla balık koymamalısınız. Basit bir yaklaşım: cm olarak toplam balık boyu litre cinsinden akvaryum hacmini aşmamalıdır. Örneğin akvaryumunuz 100 litre su alıyorsa boyu 5 cm olan balıklardan en fazla 20 tane koymalısınız.
Su şartları
Almak istediğiniz balık türünün ayrıca ne tip su şartları gerektirdiğini (suyun asitliği pH, suyun sertliği GH, sıcaklık, oksijen, nitrat toleransı vb.) güvenilir kaynaklardan araştırmalısınız. İyi akvaryum kitaplarında türler tanıtılırken akvaryumda ne gibi şartlar aradıkları belirtilir. Akvaryumunuzda sağlayamayacağınız su şartları gerektiren balıkları almamalısınız.
Balığın sağlığı
Alacağınız balık hareketli, canlı renkli ve iştahlı olmalıdır. Balığı almadan önce akvaryumcuda yem yediğini görmek yerinde olacaktır. Üzerinde hastalık ya da parazit belirtisi olabilecek herhangi bir leke ya da yaralanma olmamalıdır.
Yeni aldığınız bir balığı akvaryumunuza koymadan önce, eğer imkanınız varsa, bir hafta kadar ayrı bir karantina akvaryumunda gözleyip sağlıklı olduğuna emin olmanızı öneririz. Bazı hastalıklar çok çabuk yayılabilirler.
Balığın kalitesi ve dayanıklılığı
Sadece türlerine değil, üretildikleri yerdeki yetiştirilme şartlarına da bağlı olarak bazı balıkların bakımı kolayken bazıları başlangıçta ne kadar sağlıklı ve güzel gözükürse güzüksünler çok çabuk hastalanıp ölürler. Özellikle akvaryum tecrübeniz azsa, hayal kırıklığına uğramamak için normal şartlarda yetiştirilmiş (hormonsuz, ilaçsız, normal sıcaklıkta vs.) ve dayanıklı olarak bilinen türleri seçmelisiniz. Ucuz fakat hastalıklara karşı bağışıklığı zayıf balılar hem sizi üzecek, hem de sonuçta daha pahalıya malolacaklardır.
Saldırgan / Çekingen
Saldırgan türlerle çekingen türler bir araya konulmamalıdır. Zayıfların aşırı hırpalanmaması için saldırgan türlerde kendi aralarında ya çift ya da sekizlik veya daha kalabalık gruplar halinde tutulmalıdırlar. Bazı türlerde iki erkek aynı akvaryuma konulmamalıdır.
Hareketli / Sakin
Yavaş yüzen sakin balıklar genelde haraketli ve hızlı balıklardan rahatsız olurlar. Bir köşeye çekilip yemden bile kesilebilirler.
Teritoryal / Sürü balığı
Bazı balık türleri (örn. çiklitler, yani yavrularını büyütenler) en azından üreme zamanları teritoryal olurlar. Akvaryumda belli bir bölgeyi sahiplenip diğer balıkları sokmamaya çalışırlar. Akvaryum, zaman zaman tehlikeli olabilecek kavgaların sürüp gitmemesi için her çifte yeterli alan sağlayabilecek kadar geniş olmalıdır. Örneğin, cüce çiklit famiyasından, boyu çoğu zaman 4cm'yi geçmeyen apistogramma cacatuiodes dişisi yavrularını büyütürken akvaryum tabanında 30cm × 30cm kadar bir alana ihtiyaç duyar.
Teritoryal balıkları henüz gençken bir araya koymak biribirlerine alışmaları açısından yararlı olacaktır.
Neon tetra, rasbora veya çöpçü balığı gibi bazı türler sürü balığıdırlar. En az 6'lık gruplar halinde tutulmalıdırlar; aksi halde çok sinirli ve stresli olabilirler.
Beslenme alışkanlıkları
Türlerine veya yetiştirilme şartlar?na bağlı olarak bazı balıklar yem konusunda çok seçici olurlar; verdiğiniz pul yemi aç kalma pahasına dahi kabul etmeyebilirler. Bunlar çoğu zaman canlı yeme, ya da en azından donmuş yeme alıştırılmış olabilirler. Canlı yemlerin hastalık taşıyabileceği, donmuş yemlerin de henüz Türkiye'de zor bulunacağını için seçtiğiniz balığı almadan önce kuru yem yediğini deneyerek görmenizi öneririz.
Eğer akvaryum tecrübeniz azsa başlangıçta yem konusunda seçici olmayan türleri tercih etmelisiniz. Aç kalan balık, yeni bir akvaryuma gelmenin stresi de eklenince çok çabuk zayıf düşüp hastalanabilir.
Bitkilerle ilişkiler
Bazı balık türleri bitkilere hiç dokunmazken bazıları yumuşak yaprakları ve filizleri yiyerek, ya da kumu kazıp köklerinden sökerek kalın yapraklı ve sağlam köklüler dışındaki bitkileri kısa zamanda yok ederler. Eğer akvaryumunuzda zengin bir bitki örtüsü istiyorsanız bitkilerle iyi geçinen türleri seçmelisiniz. Neyse ki bitkilere zarar vermiyen birçok güzel tür vardır (örn. melek balığı).
Bitki seçimi
Bitkinin / Akvaryumun büyüklüğü
Bazı bitki türleri gelişebilmek için akvaryum tabanında belli bir alana ve su derinliğine ihtiyaç duyarlar. Kitaplarda bitki türleri tanıtılırken genelde yer ihtiyaçları belirtilir.
Su şartları: Sıcaklık, pH, sudaki karbondioksit miktarı, sertlik (GH ve KH), mineraller
Her bitki, türüne özel su şartları gerektirir. Bazı türler oldukça dayanıklıdır; çok çeşitli su şartlarına uyum sağlayabilirler. Bazılarını ise - bunların arasında kırmızı yapraklı çok güzel türler de vardır - akvaryumda yaşatmak gerçekten zordur; çok fazla ışık, karbondioksit ve diğer bitki besinlerine gereksinim duyarlar. Bazı türler de tam anlamıyla sualtı bitkisi olmadıkları halde akvaryum bitkisi diye pazarlanırlar.
Akvaryum tecrübesi henüz az olanlara başlang?çta dayanıklı türleri tercih etmelerini öneririz. Örneğin Cryptocoryne ailesine ait hem çok dekoratif hem de dayanıklı türler vardır.
Gerektirdikleri ışık şiddeti
Bazı bitki türleri aş ışıkla yetinebilirken, hatta bazen az ışığı tercih ederlerken, bazıları çok ışık gerektirirler. Bunlar genellikle hızlı büyüyen bitkilerdir. Büyüme hızıyla orantılı olarak daha çok karbondioksit ve diğer bitki besinlerine ihtiyaç duyarlar. Buna karşılık daha çok da oksijen üretirler.
Akvaryumda bitki düşmanı balıklar var mı?
Bitkilere zarar verebilecek balıkların bulunduğu akvaryumlara ancak kalın yapraklı ve sağlam köklü bitkiler konulmalıdır. Kökleri kazılmaya karşı güvenceye almak için gövdenin etrafına taşlar dizilebilir.
Balıkların ihtiyaçları
Bazı balık türleri için belli bitki türlerinin akvaryumda bulunmasında yarar vardır. Örneğin guramiler ve betalar su yüzeyinde köpükten yuva yaparken bazı yüzen bitki türlerinden yararlanmayı severler. Bu bitkiler, yumurtadan çıkan yavrular için de hem saklanma ortamı, hem oksijen kaynağı hem de yüzeylerinde yaşayan mikroorganizmalarla besin deposu görevi görürler.
Bazı türler, geniş yapraklı büyük Echinonodorus türlerinin yapraklarına yumurtlarlar (örn. melek balığı).
İnce ve sık yapraklı bitkilerin arasına saklanabilen yavru balıkların akvaryumdaki diğer balıklara yem olmadan paçayı kurtarma şansları çıplak bir akvaryumdakinden çok daha fazladır.
Birçok balık türü, suyun biyolojik arıtımına katkıda bulunan ve kendileri için saklanma yerleri oluşturanbitkilerin bulunduğu akvaryumlarda çok daha sağlıklı gelişirler.
