Yüzgeç erimesi, sadece balığın yaşadığı stresten dolayı meydana gelebileceği gibi, genellikle hastalığın ortaya çıkması, düşük su kalitesinden kaynaklanır. Akvaryuma normalden falza sayıda balık konulması, düzensiz ve/veya aşırı yemleme, balığın bir yere aktarılması ve el ile tutulması; yüzgeç erimesini tetikleyen stres faktörüne neden olabilmektedir.

 

Tedaviye, akvaryum suyunun değişimi ve su koşullarının stabilliğinden emin olunması ile başlanabilir. Eğer dipte yem artığı varsa, vakum ile bunları çekmeli, aşırı yemlememeye özen göstermelisiniz. Balıklara verdiğiniz yemin bayat olmadığına emin olunuz. Balık yemleri, paketleri açıldıktan sonra, hızla vitamin içeriğini kaybetmeye başlar. Balığınızı kaliteli ve taze yem ile az miktarda yemlemeniz; çok miktarda kalitesiz yem vermenizden her zaman daha iyidir.

Suyun ısını ve pH ını ölçerek, balığınız için uygun seviyelerde olduğunu kontrol ediniz. Özellikle yanlış pH oranı balıkları ciddi şekilde strese sokmakta ve bu hastalığı tetiklemektedir. Özellikle uzun yüzgeçli balıklarda, su ısısının düşüklüğü de yüzgeç erimesine neden olabilir.

Eğer temel problem çözülürse, antibiotikler hastalığın tedavisi için tek başlarına yeterli olacaktır. Bu hastalık için, Chloramphenical, Oxytetracycline ve Tetracycline iyi birer antibiotik seçimi olabilir. İlacı, üreticinin tavsiyeleri doğrultusunda kullanınız.

 

Akvaryum tuzu, başta canlıdoğuranlar olmak üzere, bazı balıkların bu hastalıkltan korunmasını sağlarken; kedibalığı gibi, tuza hassas balıkların bulunduğu tanklarda kullanmaktan kaçınılmalıdır.

 

Bu hastalıktan korunmanın en iyi yolu, sürekli kaliteli su şartları sağlamaktır. akvaryum suyunuzu düzenli olarak değiştirin ve dip çekimini aksatmayın. Akvaryumunuzun kimyasını sürekli takip edin. Tankınızı fazla kalabalık tutmayın ve balıklarınızın kavgaya yönelik davranışlarını sürekli takip edin.

Balıkları beslerken, yem miktarını düşük tutun! Aşırı yemleme, hobiciler tarafından en sık yapılan hatadır ve akvaryumdaki su kalitesini düşürür. Taze yem kullandığınızdan emin olun. Eğer bir yem pakedini açalı yarım yılı geçtiyse, yemin değerinin neredeyse tamamının kaybolduğunu unutmayın. En geç 1 ya da 2 ay içerisinde tükenecek, küçük paketler halinde satılan yemleri tercih ediniz.

Anchor worms (Lernea Elegans)

Hastalığın adı: Anchor worms-Lernea Elegans Hastalığın türevi: Dış parazit

Hastalık: Sık görülen bir hastalıktır. Diğer dış parazit kaynaklı hastalıkların aksine, balığa bulaşması için stres bir etken değildir. Diğer makalelerimde belirttiğim mantar ve beyaz benek hastalıklarının bulaşmasında stres sebebi ile bozulan mukoza salgısı büyük rol oynamakta idi.

Belirtiler: Gözle rahatlıkla görülebilen bir dış parazit vardır. Bir anchor worm balığın vücuduna yerleşir ve asalak olarak orada hayatsal gereksinimlerini balıktan sağlar. Diğer dış parazit hastalıklarından farklı olarak bu parazitin özelliği bir kez tutunduğu noktadan ayrılmaması, yer değiştirmemesidir. Bu yüzden ısı değişimi ile üreme şartlarının sağlanması hastalığın giderilmesinde rol oynamaz.

Tedavi: Parazit balığın vücudundan bir cımbız yardımı ile çekilir. Çekerken dikkatli olunmalıdır, parazitin vücudunda parçalanma olursa bir kısmı balığın vücudunda kalır ve enfeksiyona yahur ölüme sebep olabilir.
Parazit balıktan alındıktan sonra yara iyot ile güzelce temizlenmelidir. Bu aşamada balığı elinize almalısınız. İyon kullanımının amacı yaralı bölgede enfeksiyon oluşmasını engellemektir. Sonrasında yaralı bölgeye "neosporin krem" uygulanmalıdır. Tüm dış parazit hastalıklarında olduğu gibi tuz banyosu faydalıdır.

Tedavi sonrası: Her nekadar gözle gördüğümüz paraziti balıktan ayırmak kolay olsada, parazit larvalarının tankta barınıyor olması kuvvetle muhtemeldir. Heleki birde hastalığın seyrinin ileri aşamalarında tedavi etmişsek hastalığın tekrarlama riski çok yüksektir. Tanktada temizlik ve ilaçlama uygulanmalıdır. Eğer tanktaki parazitlerin/larvaların giderilemediği düşünülüyor ise, malzemeler kaynatılmalı/değiştirilmeli, tank boşaltıp yıkanmalı, kum değiştirilmelidir.

İkincil hastalık: Hastalığın tedavi süreci sonrasında balıkta açık yaralar olacaktır. Bu yaralarda enfeksiyon oluşmasını önlemek için balık karantinaya alınmalı. Balıklara vitamin takviyesi uygulanması, gerekli durumlarda ilaçlama yapılması, mukoza salgısını düzenleyecek antibiyotik kullanımına gidilmesi şiddetle tavsiyemdir.


Ichthyophthirius multifiliis (Beyaz Benek)

Ichthyophthirius multifiliis, ya da genel adı ile beyaz benek. Balığı kapladığında üzerini küçük kum parçaları ya da hava kabarcıkları kaplamış gibi olur. Balıklar üzerinde bu parazitler varken aniden pike yaparlar.

Beyaz benek yapıştığı yerdeki deriyi yok ederek vücut sıvısına ulaşır ve beslenir. 0.5 ile 1.5 mm arasındalardır. Beyaz benekler açık suda iyi yüzücülerdir. Gelişmiş parazit balıktan ayrılır, sakin bir yer bulur ve kendini bir nesneye yapıştırır. Ardından bölünmeye başlar 2, 4, 8, 16, 32 ... derken suyun sıcaklığına göre 8-24 saat içinde sayısı 1000'e ulaşır. Yeni parazitler 30 - 50 mikron arası olurlar ve yeni balık avına çıkarlar. Eğer 48 saat içinde yeni bir konak bulamazlarsa ölürler. Üzerindeki balık ölürse balığı birkaç saat içinde terk ederler.

Stres, kötü su şartları, ani sıcaklık değişimler ve balık taşınması balığı bu parazite açık hale getirir. Yeni getirilen balık aniden beyaz beneğe yakalanabilir. Bu akvaryumdaki mevcut parazitlerden olmuştur ancak genelde satıcı bu durum için haksız yere suçlanır.

Tedavi için balık tolere edebilecekse sıcaklık yavaş yavaş 33 dereceye çıkarılmalı ve sıcaklık en az 10 gün bu şekilde tutulmalıdır. Sıcak suda oksijen daha az çözündüğünden çok iyi havalandırma yapılmalıdır.

Malaşit yeşili( Dikkat! Metilen mavisi ile farklı maddedir) ile tedavi daha uygundur ve balık metabolizmasına daha az zarar verir. Standart olarak 1.5 gr. Malagit yeşili bir litre suda eritilir. 100 litrelik akvaryum suyuna 6 ml olarak eklenmelidir. Ardından 3. 6. ve 9. günlerde 3ml olarak tedavi sürdürülmelidir. 12. gün 1/3 lük su değişimi yapılmalıdır. Tedavi esnasında havalandırma arttırılmalıdır. Işık yakılmamalıdır.

Mantar

Mantarlar akvaryumda ayrıştırıcı olarak görev yapan ve her akvaryumda bulunan organizmalardır. Balık pisliği gibi atık maddeleri ayrıştırarak temizlik konusunda önemli rol oynarlar ve normal şartlarda akvaryum için yararlıdırlar. Mantar sporları her zaman akvaryum suyunda bulunurlar.

Mukoza zarı zarar görmediği taktirde balıklara zarar veremez. Yani sağlıklı bir balık için tehdit unsuru oluşturmaz. Mukoza mantarların balığa bulaşmasını önleyen doğal bir salgı kalkandır. Mantarlar ise balığın derisinde tutunabilir ve incinme yahut salgı problemleri olduğunda balığı etkiler.

Nakil sırasında oluşan çizikler yada yaralanmalar sonucunda balık risk altında olduğundan hastalığın seyrini beklemeden akvaryumculardan temin edebileceğiniz mantar ilaçlarını kullanıp bemiks kompoze ampul kullanımı ile derinin yahut mukozanın tamirine yardım edebilirsiniz. Akvaryumculardan edinebileceğiniz ilaçlar mukoza zarını koruyan ve hafif sıyrıkları hemen kapatmaya başlayan bir bileşim içerir. Kullanımları ve markaları konusunda bilgi veremeyeceğim çünkü birsürü farklı marka var ve hepsinin kullanımı farklı.

Balıktaki yaralanma kötü durumda yahut derin ise balığı karantina tankına almalısınız. Tercihen dekor ve kum içermeyen bu tankta balık iyileşene kadar ilaç tedavisi uygulanmalıdır.

İlaç tedavisinin yanı sıra ısıyı kademeli olarak günde 2şer derece artırarak 30 derece civarına çıkartınız. Tüm ilaçlar gibi mantar ilaçlarını kullanırken yüksek havalandırma yapınız. Vatoz varsa çıkartılıp uygun miktarda kaya tuzu eklenmelidir. Hastalık kaybulana dek her gün %15, hastalık kaybolduğunda ise %30 dip çekimi uygulamanız faydalı olacaktır. Bemiks kompoze ampul balığın derisinin ve mukozasının oluşumuna yardımcı olacak bir unsurdur ve asla tek başına tedavi edici değilidir. Derin yaralanmalarda karantinaya aldığınız balık için aynı yöntem uygulanmalıdır. Karantinaya alma amacı hastalığın yayılmasını engellemektir. Hastalık diğerlerine bulaşmamış görünse bile karantina tankı yanında ana tanktada ilaç kullanımı ve dip çekimi faydalı olacaktır.

Ek olarak bazı durumlarda aşırı stres mukoza salgısını bozduğu için sadece stresde mantar hastalığına sebep olabilmektedir. Böyle bir durum sezildiğinde aynı tedavi yönteminin yanı sıra stresi gidermek için gerekli önlemlerde alınmalıdır.

Motorların kapatılmaması gerekmektedir. Yanlız hastalık durumunda değil, normal durumlarda da nitrifikasyon bakterilerinin yaşaması için dış filtre sürekli çalışır durumda olmalıdır. İç filtre ise çözeltiyi homojenleştirmek konusunda (çözeltiden kastım ilaç eklenmiş akvaryum suyu) bize yardımcı olacağından açık olması faydalı olacaktır.

İlaç uygulaması kullanacağınız ilacın muhteviyatına göre değişeceği için ilaç kutusunda çıkan klavuza uyulmalıdır. Kullanım miktarı ve süresi o klavuzda yer almaktadır. Alırken içine bakarak olup olmadığını kontrol etmek faydalı olacaktır.

Stres

Stres nedir?

Balıklar çoğu koşula ve ortama uyum sağlayabilen hayvanlardır ancak bu her ortamda, habitatlarında ki kadar sağlıklı yaşayabilecekleri anlamına gelmez. Bir balığı, uygun olmayan koşullarda beslerseniz balık yaşamına devam eder ancak balığın vücut fonksiyonları bu yaşamın sürerliğini sağlamak için ya yavaşlar, yada hızlanır. İşte bu fonksiyon değişimine stress denilmektedir. Stres balığın hastalıklara karşı direncini düşürürken, balığın yaralanma gibi durumlarda kendisini tedavi etmesinede engel olur. Bütün bunların üzerine stress balıkta solunum sorunlarınada yol açabilmektedir. Belirli bir seviyede stress tedavi edilebilir ve ölümcül olmayabilir ancak yüksek parametrelerdeki stress kesinlikle ölümcül olabilir.

Stesin sebebi nedir?

1. Tank içerisinde balık başına düşen suyun litre cinsinden değerinin balığın gereksinim duyduğundan az olması stress kaynağıdır.
2. Suyun ph ve kh durumunun türe uygun olmaması stress kaynağıdır.
3. Bazı türler az miktarda tuzlu sularda yaşarken bazıları tuzu tolere edemezler. Tuz dengesindeki yanlışlık stress kaynağıdır.
4. Barışçıl ve saldırgan türlerin bir arada beslenmesi stress kaynağıdır.
5. Dinlendirilmemiş su kullanımı stress kaynağıdır.
6. Su koşullarındaki ani değişimler stress kaynağıdır.
7. Sürü yaşamı sergileyen türlerin yanlız bakılması stress kaynağıdır.
8. Suda çözünen oksijen miktarının azlığı stress kaynağıdır.
9. Kullanılan yemin içeriği ve besin değerlerinin uygun olmaması stress kaynağıdır.
10. Yüksek miktarda ilaç kullanımı stress kaynağıdır.
11. Sudaki amonyak, nitrit ve nitrat oranlarında ki yükselme stress kaynağıdır.
12. Suyunuzun sıcaklığının beslediğiniz türe gore yüksek yada alçak olması stress kaynağıdır.

Stresin belirtileri nelerdir?

Kısaca balıkta davranış bozuklukları diyebiliriz. Balığın normal davranışlarını bilmeyen bireylerinde teşhis koyabilmesi için bu kısa özeti genişletme gereksinimi hissettim.

1. Balık suyun yüzeyindse nefes almaya çalışır vaziyette duruyorsa
2. Balık sürekli saklanıyorsa
3. Açık yaraları iyileşmiyorsa, yüzgeçlerinde erime varsa
4. Balıkta dış parazit hastalığı varsa
balığınızda stress olması kuvvetle muhtemeldir.

Stres nasıl giderilir?

Stresi gidermek, ona engel olmaktan daha zordur. Kısacası yukarıda 12 maddede verdiğim stress sebeplerinin önüne geçilmesi gerekmektedir. Strese girildikten sonra ise, yine yukarıdaki 12 madde arasından hangisinin stress kaynağı olduğunun tespiti, akabinde bu kaynağın giderilmesi yolu ile tedavi edilir.

Genel

BELİRTİLER: Dışa fırlamış gözler

NEDENLERİ: Bakteriyal enfeksiyon genellikle suyun pis olmasından ileri gelir.

TEDAVİSİ: Derhal su değiştirilir. 1 tablet Oxazole, 100 lt. suya atılır. 4 gün Sonra suyun %50'si değiştirlir.İki gün hiçbir değişiklik olmazsa ise yarım dozajı tekrar edersiniz.

---

BELİRTİLER: Deride oluşan lekeler.

NEDENLERİ: Costia ya da Ichthyodo

TEDAVİSİ: 1 tablet Cortim Oxazole, 100 lt. suya atılır. 1 gün Sonra suyun %50'si değiştirlir.İki gün sonra da kalan %50'si değiştirilir.

---

BELİRTİLER: Saldırganlık, zor solunum, akvaryumun içinde sinirli dolaşma

NEDENLERİ: Solungaç kutları

TEDAVİSİ: Masoten'de çok kısa (zehirli) bir banyo. 10 mg., 100 lt. suya atılır (10-30 dakika) (Masoten'de uzun bir banyo için, 50 mg. 100 lt. suya ). Dört gün süreyle banyo. Dördüncü günden sonra su değişimi ve charcoal filtrasyonu. Aynı olayı 1 hafta sonra tekrar ediniz.

---

BELİRTİLER: Yemek yememe ve jel şeklinde dışkı

NEDENLERİ: Kurtlar ve intestinal hastalık

TEDAVİSİ: Zehirli Masoten'de uzun bir banyo. Günlük suyun 1/4'ünü değiştirir ve üzerine 1/4 doz Masoten ekle. 4 gün sonra suyun bir kısmını değiştir. ve charcoal filtrasyonu

---

BELİRTİLER: Pis, beyaz uzun dışkı.

NEDENLERİ: Nematodelar tapaworms fish leaches

TEDAVİSİ: 100 mg. Praziquantel (a) ya da 500 mg. yomesan (a) 100 ml. suda çözülür.İçerisine canlı sivrisinek larvası atılır. Larva ölmeden balığa verilir. Aynı dozajı 25 gr. flaks ve az miktarda yağ ile karştırınız. 5 gün için 15 yem tableti ya da şırıngayla verebilirsiniz. Discus'un büyüklüğüne göre dozajı 5 şırıngaya bölüp, her gün 5 ml. verebilirsiniz.

---

BELİRTİLER: Yem yememek, koyu bir renk almak, anormal hareketler, jel gibi dışkı.(Hole in the head hastalığında, gözlerin üzerinden bir sıvı süzülür. Sert kısmında delikler oluşur)

NEDENLERİ: Flagellates Örn. Hexamita Octemitus Spironucleus

TEDAVİSİ: Flagyl (A) da uzun bir banyo. 50 lt. suya 1 tablet metronodazol ya da eczaneden sağlayacağınız metronidazol. Dört gün sonra suyun %50'si değiştirilir. Ve aynı tedavi uygulanır. Yem tabletleri ya da şırıngayla verilebilir. Ya da tetra medica hexex ile tedavi edilebilir.

---

BELİRTİLER: Deri hastalığı, akvaryum dekoruna saldırma

NEDENLERİ: Bakteri deri hastalığı

TEDAVİSİ: 150 mg. Cpyorampenicol (A) ile 10-30 dakika arası kısa bir banyo ya da 1.gr. (ACRIFLAVINE-TRYPAFLAVIN olarak satılır 2-3 gün için) 100 lt. suya konulur. Daha sonra kısmi su değişimi ve Charcoal filtrasyonu.